ورق استیل براق

معرفی ورق استیل براق

ورق استیل براق (Mirror Finish Stainless Steel Sheet) محصولی است که سطح آن به صورت آینه‌ای صیقل یافته و بازتاب نور بالایی دارد. این ویژگی ظاهری در کنار مقاومت ذاتی فولاد زنگ‌نزن در برابر خوردگی، آن را به گزینهٔ محبوب معماران، پیمان‌کاران صنایع غذایی و ماشین سازان تبدیل کرده است. در پروژه‌هایی که زیبایی، بهداشت و دوام به طور هم‌زمان اهمیت دارند—مانند کابین آسانسور، تجهیزات لبنی و نماهای مدرن—ورق استیل براق بهترین پاسخ به نیاز طراح است.

ویژگی‌های فنی ورق استیل براق

• بازتاب آینه‌ای یکنواخت: در درجه 8K میزان انعکاس تا 94 % نور قابل مشاهده است و به شرط محافظت صحیح، این شفافیت سال‌ها پایدار می‌ماند.

• سختی سطحی بالا: فرآیند پولیش نهایی، ریزناهمواری‌ها را حذف می‌کند و تا حدی مقاومت به خراش را افزایش می‌دهد؛ بااین‌حال هنگام نصب باید از دستکش نخی استفاده شود.

• چگالی ثابت ~ 8 g/cm³: محاسبهٔ وزن برای برآورد سازه‌ای و حمل‌ونقل ساده است؛ برای مثال شیت 1 × 2 m با ضخامت 1 mm حدود 16 kg وزن دارد.

• پایداری حرارتی: روکش PVC تا 60 °C تغییر رنگ نمی‌دهد و در برش لیزر سوختگی ایجاد نمی‌کند.

• هزینهٔ تمام‌شده وابسته به گرید و پرداخت: قیمت پایهٔ گرید 201 معمولاً 25–30 % کمتر از 304 است، اما در محیط مرطوب زود لکه می زند.

انواع ورق استیل براق بر اساس سطح

گریدهای مختلف ورق استیل براق

1. گرید 304 / 304L

• ترکیب شیمیایی: ‎18 % Cr – 8 % Ni

• مزیت: تعادل قیمت و مقاومت به خوردگی؛ غیرمغناطیسی

• کاربرد برجسته: تجهیزات غذایی، سطوح تماس با دست (نرده، کابین آسانسور)

• قابلیت خم‌کاری: زاویهٔ 90 درجه تا ضخامت 3 mm بدون ترک

2. گرید 316 / 316L

• ترکیب شیمیایی: ‎16 % Cr – 10 % Ni – 2 % Mo

• مزیت: مقاومت عالی در محیط‌های کلرایدی (دریایی و نمکی)

• کاربرد برجسته: تجهیزات لبنی، دارویی و نماهای ساحلی

• هزینه: حدود 20 – 25 % بالاتر از 304

3. گرید 430

• ترکیب شیمیایی: ‎17 % Cr – ≤ 0.75 % Ni

• مزیت: قیمت پایین، مغناطیسی و مناسب دکور داخلی خشک

• چالش: مستعد لک آب؛ نیازمند پاک‌سازی منظم

4. گرید 201

• ترکیب شیمیایی: ‎17 % Cr – 4 % Ni – 7 % Mn

• مزیت: اقتصادی؛ برای سطوح غیرتماسی با آب مناسب

• چالش: در رطوبت بالا لک قهوه‌ای می‌گیرد؛ توصیه به پوشش شیمیایی تکمیلی

مشخصه	بازه یا مقدار رایج	نکته کاربردی
گریدهای متداول	304/304L – 316/316L – 430 – 201	گرید 316/316L گزینهٔ برتر برای محیط‌های نمکی و مرطوب است.
ابعاد شیت استاندارد	1000×2000 mm – 1220×2440 mm – 1250×2500 mm	برای پروژه‌های نما، ابعاد 1220×2440 mm بیشترین صرفه‌جویی در پرت دارد.
حد کویل	تا عرض 1500 mm	در سفارش‌های با طول زیاد، کویل مقرون‌به‌صرفه‌تر از شیت است.
ضخامت‌های تزئینی	0.5 تا 3 mm	در آسانسور و روکش کابین، 1 mm رواج دارد.
ضخامت‌های صنعتی	3 تا 6 mm	در مخزن‌سازی و ماشین‌آلات سنگین کاربرد دارد.
درجه پولیش	6K (نیمه‌آینه) – 8K (آینه کامل)	8K برای فضاهای نمایشگاهی و لوکس پیشنهاد می‌شود.
روکش محافظ	PVC تک‌لایه یا دولایه (تحمل تا 60 °C)	دولایه در برش لیزر ≥ 2 kW ضروری است.
وزن شیت 1×2 متر – 1 mm	≈ 16 kg	حمل با یک نفر ممکن نیست؛ از دو نفر یا گیره وکیوم استفاده کنید.
روش‌های برش	لیزر فایبر، واترجت، قیچی CNC ≤ 1.5 mm	برش لیزر سریع‌ترین و تمیزترین لبه را می‌دهد.
روش‌های اتصال	جوش TIG (فیلر 308L)، چسب سیلیکون خنثی	در گرید 430، از فیلر 430Ti برای جلوگیری از ترک حرارتی استفاده کنید.
استانداردها	ASTM A240 / A480 – EN 10088-2	روی برگه آنالیز شیمیایی مطابقت با استاندارد را چک کنید.

فرآیندهای تولید و پرداخت سطح

1. نورد سرد: تعیین ضخامت نهایی با صافی بالا.

2. آنیل در کورهٔ محافظ: کاهش تنش و اکسیداسیون سطح (Bright Annealing).

3. پولیش مکانیکی: سایش تدریجی با گریت‌های 400، 600، 800 تا 2000.

4. پولیش ترکیبی شیمیایی / الکتروشیمیایی: برای دستیابی به وضوح 8K یا بالاتر.

5. شست‌وشوی نهایی و روکش PVC: جلوگیری از خط‌وخش در حمل و فرآوری بعدی.

کاربردهای ورق استیل براق در صنایع مختلف

• صنایع غذایی و لبنی: مخازن حمل شیر، تجهیزات بسته‌بندی بدون آلودگی ذرات.

• صنایع دارویی و آرایشی: بدنهٔ ماشین‌آلات پرکن، به دلیل پاک‌سازی آسان و سطح بهداشتی.

• خودروسازی: تریم داخل کابین لوکس و روکش ستون A در مدل‌های سطح بالا.

• ساختمان و نما: فین تیوب، روکش ستون تجاری، تابلوی تبلیغاتی پرچمی.

• آسانسور و پله برقی: دیوارهٔ کابین، دستگیره، سقف کاذب با انعکاس نور جهت افزایش احساس فضا.

مزایا و معایب ورق استیل براق

مزایا

• جذابیت بصری فوق‌العاده و انعکاس نور محیط

• مقاومت شیمیایی و مکانیکی بالا نسبت به ورق‌های پوشش دهی شده

• امکان بازیافت 100 % فلز در انتهای عمر مفید

معایب

• حساسیت نسبی به خط‌وخش موئی؛ نیاز به دقت در نصب

• هزینهٔ اولیه بالاتر از ورق‌های گالوانیزه یا آلومینیوم آنُدایز

• الزام نگه‌داری منظم در مناطق صنعتی برای حفظ جلای آینه‌ای

نکات مهم در انتخاب و خرید ورق استیل براق

1. تطابق گرید با محیط: در مناطق ساحلی فقط سراغ 316L بروید.

2. ضخامت و یکنواختی روکش PVC: برای برش لیزر پرتوان PVC دولایه نقش عایق حرارتی دارد.

3. چک کردن گواهی تست کارخانه (Mill Test Certificate): اطمینان از ترکیب شیمیایی و خش آزادی سطح.

4. کنترل وزن تحویلی: اختلاف بیش از ± 3 % هشدار دهندهٔ کم‌ضخامتی است.

5. موجودی انبار و برنامهٔ حمل: پروژه‌های نما معمولاً به تحویل فوری نیاز دارند؛ استعلام موجودی 1220×2440 mm متداول‌ترین است.

قیمت و عوامل موثر بر قیمت ورق استیل براق

• نوسان قیمت نیکل و مولیبدن: بیشترین تأثیر بر گریدهای سری 300.

• درجه پولیش: هر مرتبه ارتقا از 6K به 8K هزینه را 8–12 % می‌افزاید.

• شیوهٔ بسته‌بندی: پالت چوبی­ضد رطوبت و فوم لاینر هزینهٔ حمل را افزایش اما ریسک خط‌وخش را به صفر نزدیک می‌کند.

• حجم سفارش: تحویل کویل بر اساس وزن (تن) معمولاً 7–10 % ارزان‌تر از شیت بر واحد سطح تمام می‌شود.

استانداردها و گواهینامه‌های ورق استیل براق

• ASTM A240 / A480: مشخصات ابعادی و پرداخت سطح برای ورق‌های فولاد زنگ‌نزن.

• EN 10088-2: معادل اروپایی با کلاس‌بندی سطح (2R معادل BA).

• ISO 9001 و 14001: نشان‌دهندهٔ سیستم مدیریت کیفیت و محیط زیست تولیدکننده.

روش‌های نگهداری و تمیزکاری ورق استیل براق

1. پاک‌سازی دوره‌ای: استفاده از محلول آب مقطر + 1 % مایع ظرف‌شویی خنثی با پارچهٔ مایکروفایبر.

2. جلوگیری از مواد کلردار قوی: وایتکس غلیظ می‌تواند حفره‌های ریز خوردگی ایجاد کند.

3. پولیش مجدد موضعی: برای خط‌وخش سطحی، خمیر پولیش اکسید سریم (Cerium Oxide) و پد نرم تا z#2000 توصیه می‌شود.

4. تعویض به‌موقع PVC: اگر روکش بیش از 6 ماه روی ورق بماند، چسب آن سخت می‌شود و لکهٔ مات باقی می‌گذارد.

چالش‌ها و مشکلات رایج در استفاده از ورق استیل براق

• خط‌وخش هنگام نصب: ناشی از تماس با ابزار فولادی؛ راهکار: استفاده از گیره‌های پلاستیکی و میز کار MDF روکش نرم.

• موج سطح بعد از خم: در خم‌های کمتر از R=0.8t احتمال موج وجود دارد؛ انتخاب تیغهٔ خم با شعاع حداقل t توصیه می‌شود.

• لکه‌های ناشی از اپروچ لیزر: اگر فوکوس نازل درست تنظیم نشود، لبهٔ ابتدایی برش خاکستری می‌شود؛ تست بر روی تکهٔ زائد.

روندهای جدید و نوآوری‌ها در تولید ورق استیل براق

• پولیش پلاسمایی: کاهش مصرف انرژی و ایجاد سطح سوپرآینه بدون خمیر ساینده.

• روکش نانو سرامیک شفاف: افزایش مقاومت خراش به میزان 3 برابر و آب‌گریزی طولانی.

• ورق‌های سبک‌شده با هستهٔ پلیمر شفاف: کاهش وزن تا 35 % در تابلوی تبلیغاتی.

• پوشش ضد باکتری یون نقره: مخصوص صنایع غذایی حسّاس، غیرفعال‌سازی 99 % باکتری در 24 ساعت.

مقایسه ورق استیل براق با سایر انواع ورق استیل

جمع‌بندی و توصیه‌های نهایی

ورق استیل براق، با ترکیب چشم‌نواز ظاهری و دوام فلزی، گزینه‌ای کم‌رقیب برای پروژه‌هایی است که زیبایی و بهداشت در اولویت قرار دارند. اگر در صنایع غذایی، دارویی یا آرایشی فعال هستید و تماس مستقیم با رطوبت یا مواد خورنده دارید، گرید 316L با پرداخت 8K و روکش PVC دولایه خیال شما را از نظر طول عمر و پاکیزگی آسوده می‌کند. برای فضاهای داخلی خشک، گرید 304 در ضخامت 1 mm و عرض 1220 mm مقرون‌به‌صرفه‌ترین انتخاب است. پیش از خرید، حتماً وزن واقعی، گواهی آنالیز و کیفیت پولیش را بررسی کرده و با توجه به زمان‌بندی پروژه، موجودی انبار و سرعت تحویل تأمین‌کننده را بسنجید.

سؤالات متداول (FAQ)

۱. تفاوت ورق استیل براق (Mirror) و خش‌دار چیست؟
ورق براق سطح آینه‌ای دارد و نور را مستقیم منعکس می‌کند، در حالی که ورق خش‌دار دارای خطوط موئی یکنواخت است و بازتاب پراکنده دارد؛ لذا خط‌وخش روی ورق خش‌دار کمتر دیده می‌شود.

۲. آیا پس از برش لیزر، براقیت لبه از بین می‌رود؟
خیر؛ لبهٔ برش صاف است ولی بخش بسیار باریکی ممکن است ته‌رنگ اکسیدی بگیرد. پولیش موضعی با پد نرم این اثر را حذف می‌کند.

۳. وزن ورق ۱×۲ متر با ضخامت ۱ میلی‌متر چقدر است؟
حدود 16 کیلوگرم؛ با دانسیتهٔ 8 g/cm³ محاسبه می‌شود.

۴. کدام گرید برای محیط مرطوب مناسب‌تر است؟
316 یا 316L به دلیل وجود مولیبدن، در برابر کلراید مقاومت بالاتری دارد.

۵. چگونه از ایجاد خط‌وخش حین نصب جلوگیری کنیم؟
تا پایان نصب روکش PVC را جدا نکنید، از دستکش نخی و ابزار با نوک پلاستیکی استفاده کنید و ورق‌ها را روی سطح نرم قرار دهید.

۶. امکان خم ۹۰ درجه بدون ترک وجود دارد؟
بله، تا ضخامت 3 mm در گریدهای 304L و 316L با شعاع خم حداقل برابر ضخامت ورق می‌توان بدون ترک خم کرد.

۷. گارانتی براقیت چند سال است؟
تولیدکنندگان معتبر بین 5 تا 10 سال در شرایط نگه‌داری توصیه‌شده، تضمین می‌دهند که سطح کدر یا زنگ نخواهد زد.