استیل 201 یکی از انواع استیل بوده که در مقایسه با دیگر فولادهای زنگنزن مزایای مهمی دارد و بهدلیل فرمولاسیون کمنیکل،
استیل 201 قیمت مناسب و مقرونبهصرفهای پیدا کرده است؛ به همین علت فروش بالایی نیز در بازار جهانی تجربه میکند. این آلیاژ در برابر رطوبت، سایش و بسیاری از مواد شیمیایی خورنده مقاوم بوده و بهویژه در پروژههای معماری-دکوراتیو (برای ساخت لولهها و پایپهای درزدار تزئینی) و همچنین سیستمهای فشردهسازی هوا و سختیگیر آب کاربرد وسیعی دارد.
لوله استیل 201 چیست؟

لوله استیل 201 یک فولاد زنگنزن آستنیتی از خانواده 200 است که بخشی از نیکل آن با منگنز و نیتروژن جایگزین شده تا قیمت تمامشده کاهش یابد، بدون آنکه ظاهر براق یا قابلیت شکلدهی آن افت کند. چگالی نزدیک به 7.86 g/cm
3، شکلپذیری عالی و سختی نسبتاً بالای پس از کارسرد، این لوله را به گزینهای محبوب برای صنایع ساختمانسازی، مبلمان فلزی، خطوط انتقال کمفشار مواد غذایی، سازههای نمایشگاهی، اگزوز خودرو و دهها کاربرد دیگر تبدیل کرده است.
در این گرید مقدار کروم حدود 16-18 ٪ و نیکل 3.5-5.5 ٪ است؛ منگنز بالا (۵-۷٫۵ ٪) استحکام تسلیم را افزایش میدهد و نیتروژن (تا ۰٫۲۵ ٪) فاز آستنیتی را تثبیت میکند. لوله 201 هم بهصورت
درزدار (Welded) مطابق ASTM A554 و هم
بدوندرز (Seamless) مطابق ASTM A312 در قطر ۱۳٫۵ تا ۲۱۹ میلیمتر و ضخامت ۰٫۶ تا ۶ میلیمتر تولید میشود.
گریدهای لوله استیل 201
- لوله استیل 201L: کربن پایین (≤0.03 ٪) مانع رسوب کاربید میشود؛ جوشپذیری عالی و بدون نیاز به آنیل پس از جوش برای قطعات ضخیم.
- لوله استیل 201LN: افزودن نیتروژن بیشتر بهمنظور افزایش استحکام مکانیکی؛ مناسب تجهیزات تحت فشار متوسط.
- لوله استیل 201H: کربن بالاتر (≈0.10 ٪) پایداری در دمای بالا و مقاومت خزش بهتر؛ کاربرد در مبدلهای حرارتی، قطعات کوره و اگزوز موتورهای دیزلی.
خواص مکانیکی لوله استیل 201
وجود منگنز و نیتروژن بالا استحکام تسلیم 201 را حدود ۱۰-۱۵ ٪ بیشتر از لوله 304 در شرایط آنیل حفظ میکند.
گرید |
مقاومت کششی (MPa) |
مقاومت تسلیم (MPa) |
راکول (HRB) |
برینل (HB) |
201 |
520 |
275 |
95 |
210 |
201L |
515 |
250 |
95 |
200 |
201H |
545 |
300 |
96 |
215 |
- سختی ویکرز در حالت فولهارد: 230-260 HV
- قابلیت کشش عمیق و استامپینگ عالی؛ مناسب ظروف آشپزخانه
- مغناطیسی شدن جزئی پس از کارسرد طبیعی است
خواص فیزیکی لوله استیل 201
خاصیت فیزیکی |
مقدار |
تراکم |
7.86 گرم/سانتیمتر3 |
مقاومت الکتریکی (20 °C) |
0.75 × 10-6 Ω·m |
ضریب انبساط (20-100 °C) |
16.5 × 10-6/K |
رسانایی گرمایی (20 °C) |
15 W/m·K |
مدول الاستیسیته |
≈200 GPa |
نقطه ذوب |
1400-1455 °C |
استانداردهای لوله استیل گرید 201
- ASTM A554 – لولههای دکوراتیو/سازهای درزدار
- ASTM A312 – لولههای بدوندرز یا درزدار انتقال سیالات
- EN 10296-2 – لولههای جوشی استنلس با کاربرد مکانیکی
- JIS G3448 – لولهکشی عمومی استیل در ژاپن
- DIN 17455/17457 – استانداردهای لوله جوشی و بدوندرز آلمان
مزایای کلیدی لوله استیل 201
- ۲۰-۳۰ ٪ ارزانتر از گرید 304 برای ضخامت مشابه
- سختی و مقاومت سایش بالاتر پس از کارسرد
- قابلیت پولیش تا سطح آینهای 8K
- بازیافت کامل و جداسازی مغناطیسی آسان
- وزن کمتر نسبت به فولاد کربنی معادل
کاربردهای لوله استیل 201
- نرده و دستگیره پله، فریم در و پنجره شیشهای، غرفههای نمایشگاهی
- خطوط انتقال آب غیرخورنده، شیلنگ فنری فلزی صنایع غذایی سبک
- اگزوز موتورسیکلت و خودرو، رولبار سبک، قطعات تزئینی داشبورد
- بدنه لوازم خانگی مثل ماشین لباسشویی و اجاق گاز توکار
- سازههای سبک فضای باز مانند سایبان، پرگولا و چارچوب نورپردازی
مقایسه لوله 201 با 304 و 316
ویژگی |
201 |
304 |
316 |
نیکل (%) |
3.5-5.5 |
8-10.5 |
10-14 |
مقاومت به کلرید |
متوسط |
خوب |
عالی |
سختی پس از کارسرد |
بالا |
متوسط |
متوسط |
قابلیت مغناطیسی شدن |
قابلتوجه |
کم |
کم |
قیمت نسبی |
★ |
★★ |
★★★ |
نتیجه: در محیطهای شهری معمولی، 201 انتخابی مقرونبهصرفه است؛ اما برای ساحل یا صنایع شیمیایی خورنده، بهتر است از 304 یا 316 استفاده شود.
روشهای برش، خمکاری و جوشکاری
- برش لیزر: سرعت ≈30 m/min برای ضخامت 1 mm با گاز نیتروژن
- اره نواری: برای ضخامت >3 mm تیغه 10/14 TPI
- خم سرد: حداقل شعاع خم = 1.5 × قطر بیرونی بدون ترک
- جوش TIG/MIG: فیلر ER308L، سپس پاسیو کردن با محلول نیتریک-فلوئوریک
تست و بازرسی کیفیت
تست |
هدف |
توضیحات |
PMI |
تطابق ترکیب |
نیکل ≥ 3.5 ٪ برای تأیید گرید |
Eddy Current |
کشف ترک سطحی |
ویژه درز جوش لوله تزئینی |
هیدرواستاتیک |
آببندی |
1.5 × فشار کاری؛ نگهداشت 5 ثانیه |
Flattening |
چقرمگی |
صافشدن تا ⅔ قطر بدون ترک |
جایگزینهای لوله استیل 201
لوله استیل 304: مقاومت خوردگی بالاتر، قیمت بیشتر؛ مناسب صنایع غذایی و دارویی.
لوله استیل 430: فریتی، ارزانتر ولی غیرنگیر؛ برای دودکش و کاور تزئینی.
لوله گالوانیزه: گزینه اقتصادی در محیطهای کمخورنده؛ ظاهر براق و عمر استیل را ندارد.
خواص برجسته لوله استیل 201
- شکلپذیری عالی برای کشش عمیق و رول-فرم
- مغناطیسی شدن کنترلشده → بازیافت آسان
- قابلیت پولیش تا سطح 8K برای جلوه آینهای
- دوام مناسب در فضای داخلی و شهری
- هزینه تمام-شده پایین و دسترسپذیری بالا
سخن پایانی
لوله استیل 201 با تلفیق قیمت اقتصادی، ظاهر درخشان و خواص مکانیکی مطلوب، انتخابی هوشمندانه برای پروژههایی است که نیاز به استیل براق دارند اما بودجه محدودی در اختیار است. اگر محیط نصب شما در معرض کلرید شدید نیست، استیل 201 میتواند سالها بدون مشکل عمل کند.