ورق استیل 304 به دلیل خواص مکانیکی و مقاومت به خوردگی مناسب، یکی از پرمصرف‌ترین فولادهای زنگ‌نزن آستنیتی در صنایع مختلف است. در ارزیابی عملکرد این گرید، سختی نقش مهمی ایفا می‌کند؛ زیرا نه‌تنها بر مقاومت در برابر سایش و خراش مؤثر است، بلکه می‌تواند قابلیت ماشین‌کاری و شکل‌دهی را نیز تحت تأثیر قرار دهد. همچنین عملیات حرارتی و کار سرد، هرکدام تا حدی بر میزان سختی استیل 304 اثرگذار هستند. آشنایی با مفهوم سختی، روش‌های اندازه‌گیری و راه‌های کنترل آن در استیل 304 برای طراحان و مهندسان حوزه‌های گوناگون (از صنایع غذایی و آرایشی گرفته تا خودروسازی و ساخت مخازن) حائز اهمیت است. در این مقاله، تلاش می‌شود با شرح محدوده سختی استیل 304، بررسی اثر کار سرد و آنیل، مقایسه با سایر فولادهای زنگ‌نزن و مرور ملاحظات ماشین‌کاری و شکل‌دهی، تصویری جامع از موضوع سختی ورق استیل 304 ارائه گردد.
در جدول زیر، برخی اطلاعات کلیدی درباره سختی استیل 304 و نحوه تغییر آن در فرایندهای مختلف ارائه شده است:
| وضعیت/فرایند | محدوده سختی (مقیاس راکول B) | تأثیر بر خواص مکانیکی |
|---|---|---|
| آنیل‌شده (Annealed) | حدود 70 تا 95 HRB | سختی متوسط تا نسبتاً پایین، چقرمگی و انعطاف‌پذیری بالاتر |
| کار سرد (Cold Work) | بیشتر از 95 HRB | افزایش سختی و استحکام تسلیم، کاهش شکل‌پذیری |
| آنیل مجدد | بازگشت سختی به محدوده اولیه | بازیابی انعطاف‌پذیری و از بین رفتن کارسختی |
مقدمه‌ای بر مفهوم سختی در فولادهای زنگ‌نزن
سختی (Hardness) یکی از ویژگی‌های مکانیکی مهم در ارزیابی رفتار فولادهای زنگ‌نزن است و به طور کلی، به میزان مقاومت ماده در برابر نفوذ یا تغییر شکل موضعی گفته می‌شود. هنگامی که جسم سخت‌تری بر سطح فلز فشار وارد می‌کند و آن را دچار خراش یا فرورفتگی می‌نماید، میزان سختی را می‌توان بر اساس ابعاد و عمق این فرورفتگی سنجید. روش‌های گوناگونی برای اندازه‌گیری سختی وجود دارد که از رایج‌ترین آن‌ها در صنایع می‌توان به مقیاس راکول (Rockwell)، برینل (Brinell) و ویکرز (Vickers) اشاره کرد.
فولادهای زنگ‌نزن به دلیل ساختار متالورژیکی ویژه (حضور کروم، نیکل و گاه مولیبدن) نه‌تنها در برابر خوردگی مقاوم‌اند، بلکه گستره‌ای از خواص مکانیکی نظیر شکل‌پذیری، استحکام کششی و سختی را ارائه می‌دهند. در خانواده‌های مختلف فولادهای زنگ‌نزن (مانند آستنیتی، فریتی، مارتنزیتی و دوبلکس)، پارامتر سختی می‌تواند متفاوت باشد. استیل 304 که در گروه آلیاژهای آستنیتی قرار می‌گیرد، معمولاً در حالت آنیل‌شده سختی متوسطی دارد اما در صورت انجام کار سرد (نورد سرد، کشش یا پرس شدید)، سختی آن به شکل قابل توجهی افزایش می‌یابد.
اهمیت سختی در صنعت:
- مقاومت در برابر خراش و سایش: ورق‌هایی که در معرض تماس مکانیکی مداوم یا سایشی قرار می‌گیرند، به سختی بیشتری نیاز دارند تا دچار فرسودگی زودهنگام نشوند.
- ماشین‌کاری و شکل‌دهی: مواد سخت‌تر عموماً ماشین‌کاری دشوارتری دارند و ابزار برش سریع‌تر مستهلک می‌شود. از سوی دیگر، اگر سختی بیش‌ازحد کاهش یابد، مقاومت قطعه در برابر نیروهای خارجی و فشارهای سطحی کم می‌شود.
- توازن سختی و چقرمگی: سختی زیاد اگر با افزایش شکنندگی همراه باشد، می‌تواند باعث ایجاد ترک یا شکست ناگهانی در شرایط تنش بالا شود. در مقابل، سختی بسیار پایین هم ممکن است منجر به دفرمه شدن و سایش قطعه گردد. ازاین‌رو، یافتن یک نقطه تعادل میان سختی و چقرمگی، به‌خصوص در استیل 304، هدف مهندسان طراحی است.
در ادامه، جزئیات بیشتری از محدوده سختی استیل 304 و روش‌های کنترل آن بررسی خواهد شد.
محدوده سختی استیل 304 در شرایط مختلف
استیل 304 به دلیل ساختار آستنیتی و ترکیب شیمیایی خاص خود (معمولاً حدود 18 درصد کروم و 8 درصد نیکل)، خواص مکانیکی متعادلی ارائه می‌دهد. در حالت آنیل‌شده، این آلیاژ سطح سختی متوسط تا نسبتاً پایینی دارد که امکان شکل‌دهی و انعطاف‌پذیری بالایی را فراهم می‌کند. اما اگر فرایندهایی مثل کار سرد (Cold Working) صورت بگیرد، سختی می‌تواند افزایش قابل توجهی داشته باشد.
حالت آنیل‌شده (Annealed)
فرایند آنیل در استیل 304، به‌طور رایج در محدوده دمایی 1040 تا 1150 درجه سانتی‌گراد انجام می‌شود. سپس با خنک‌سازی سریع (از طریق کوئنچ در آب یا هوا) ساختار آستنیتی پایدار حفظ شده و اثرات کار سرد پیشین از بین می‌رود. این عملیات حرارتی:
- سختی را در محدوده 70 تا 95 راکول B (HRB) نگه میدارد.
- چقرمگی و انعطاف‌پذیری را به حداکثر می‌رساند.
- ساختار ایجادشده پس از آنیل برای بسیاری از کاربردهای معمول از جمله ساخت مخازن، لوله‌ها و تجهیزات صنعتی ایدئال است، زیرا کار با این ورق راحت بوده و احتمال ترک یا شکست آن در هنگام خم‌کاری یا پرس بسیار کم است.
حالت کارسخت‌شده (Work-Hardened)
زمانی که ورق استیل 304 تحت نورد سرد، کشش عمیق، پرس یا خم‌کاری شدید قرار می‌گیرد، دانه‌های فلزی درونی دچار تغییر شکل پلاستیک می‌شوند. این پدیده که «کار سرد» یا «کارسختی» (Strain Hardening) خوانده می‌شود، باعث افزایش چگالی عیوب بلوری و در نتیجه بالا رفتن استحکام تسلیم و سختی می‌گردد.
- سختی می‌تواند به طور محسوس از محدوده 95 HRB بالاتر رود و حتی گاه به مقادیر بالایی در مقیاس راکول C (HRC) هم برسد؛ هرچند این تبدیل بین مقیاس‌ها باید با احتیاط صورت گیرد.
- با این افزایش سختی، شکل‌پذیری و قابلیت خم‌کاری کاهش می‌یابد.
- در صورت نیاز به شکل‌دهی مجدد پس از کار سرد، معمولاً لازم است عملیات آنیل بین‌مرحله‌ای (Inter-Annealing) انجام گیرد تا از ترک‌خوردگی و استهلاک بیش‌ازحد تجهیزات جلوگیری شود.
شرایط بینابینی و عملیات خاص
در برخی کاربردها، ممکن است عملیات حرارتی یا مکانیکی خاصی به‌صورت ترکیبی اعمال شود تا سختی و دیگر خواص مکانیکی به حد مطلوب برسند. برای نمونه، فرآیندهایی مثل فشار-شکل‌دهی کنترل‌شده یا حرارت‌دهی موضعی (Partial Heat Treatment) می‌تواند مناطق خاصی از ورق را سخت‌تر یا نرم‌تر کند.
در مجموع، استیل 304 بازه سختی نسبتاً گسترده‌ای دارد که بسته به نحوه تولید و فرایندهای پس از آن تغییر می‌کند. این ویژگی، یکی از دلایل محبوبیت و تطبیق‌پذیری بالای این آلیاژ در صنایع مختلف به‌شمار می‌رود.
تأثیر کار سرد بر سختی استیل 304
کار سرد یا کار مکانیکی در دمای پایین (زیر دمای تبلور مجدد)، می‌تواند تغییرات چشمگیری در ریزساختار فلز ایجاد کند. در استیل 304 که ساختار پایه آن آستنیتی است، کار سرد منجر به افزایش نابجایی‌ها و عیوب بلوری می‌شود و این به معنای مانع‌بیشتر در حرکت نابجایی‌های جدید خواهد بود. نتیجه این استحاله، بالا رفتن استحکام کششی و سختی ماده است.
مکانیسم کارسختی
در استیل‌های آستنیتی، مکانیزم کارسختی بسیار فعال است. هربار که فولاد تحت تنش مکانیکی قرار می‌گیرد، سطح نابجایی‌ها در مرزدانه‌ها افزایش می‌یابد. چون حرکت نابجایی‌های جدید برای تغییر شکل پلاستیک ضروری است، حضور آن‌های قدیمی مانند مانع عمل می‌کند و ماده بیشتر مقاومت می‌کند. بنابراین با ادامه کار سرد، منحنی تنش-کرنش همواره بالاتر می‌رود، که نشان از افزایش سختی دارد.
مزایا و معایب افزایش سختی با کار سرد
- مزایا:
- استحکام کششی بالاتر
- مقاومت به سایش بهتر
- عدم نیاز به عملیات حرارتی خاص در بسیاری از موارد (چراکه صرف تغییر فرم سرد، سختی را زیاد می‌کند)
- معایب:
- کاهش شکل‌پذیری و چقرمگی
- افزایش احتمال ترک‌خوردگی در زوایای تیز یا تحت تنش‌های موضعی
- دشواری در ادامه تغییر شکل یا برشکاری (ماشین‌کاری سخت‌تر می‌شود)
راهکارهای کنترل کارسختی
برای آن دسته از صنایع که نیاز به میزان مشخصی سختی دارند، می‌توان با کنترل میزان تغییر شکل سرد، به سختی هدف نزدیک شد. در عین حال، اگر شکل‌دهی گسترده‌ای لازم باشد یا خطر شکنندگی وجود داشته باشد، مهندسان معمولاً از سیکل‌های آنیل بین‌مرحله‌ای یا نهایی بهره می‌برند. به همین دلیل، انتخاب میزان کار سرد و تعداد مراحل آنیل، تصمیمی مهم در فرایند تولید قطعات صنعتی به شمار می‌آید.
نقش آنیل و سایر عملیات حرارتی در کنترل سختی
فولادهای آستنیتی مانند استیل 304 را نمی‌توان مانند فولادهای مارتنزیتی از طریق عملیات کوئنچ و تمپر سخت کرد. دلیل اصلی این است که ساختار آستنیتی در محدوده گسترده‌ای از دما پایدار می‌ماند و به فاز مارتنزیت تبدیل نمی‌شود (مگر در شرایط خاص نظیر دمای بسیار پایین یا اعمال تغییر شکل سرد شدید). با این حال، آنیل کردن اصلی‌ترین روشی است که برای کاهش سختی ناشی از کار سرد و بازیابی خصوصیات چقرمه و شکل‌پذیر به‌کار می‌رود.
آنیل (Annealing)
دما و زمان آنیل:
- دمای معمول آنیل برای استیل 304 بین 1040 تا 1150 درجه سانتی‌گراد است.
- مدت‌زمان نگهداری در این دما بسته به ضخامت و میزان کار سرد می‌تواند از چند دقیقه تا چند ده دقیقه باشد.
خنک‌سازی سریع:
پس از نگهداری در دمای فوقانی، استیل را به سرعت کوئنچ کرده یا در هوا خنک می‌کنند تا ساختار آستنیتی همچنان حفظ شود و رسوبات کاربید کروم در مرزدانه‌ها ایجاد نشود. این مرحله باعث کاهش سختی و تنش‌های باقی‌مانده از کار سرد می‌گردد.
آنیل بین‌مرحله‌ای
در فرآیندهای تولید پیچیده یا شکل‌دهی عمیق که نیاز به چند مرحله خم‌کاری یا کشش وجود دارد، آنیل بین‌مرحله‌ای انجام می‌شود. در این شیوه، قطعه پس از رسیدن به درجاتی از تغییر شکل، کوتاه‌مدت در دمای آنیل (یا کمی پایین‌تر) حرارت داده می‌شود تا مجدداً نرم شود. سپس مرحله بعدی شکل‌دهی با خطر کمتر ترک‌خوردگی و نیروی پرس پایین‌تر انجام می‌گردد.
سایر عملیات حرارتی
استیل 304 معمولاً عملیات حرارتی سخت‌کننده (مانند تمپر یا نرماله‌کردن) به‌معنای کلاسیک در فولادهای کربنی را پشت سر نمی‌گذارد. با این حال، در برخی شرایط خاص مانند اتمسفرهای کنترل‌شده یا دماهای نگهداری متفاوت، می‌توان رفتارهای ویژه‌ای در کاهش تنش‌های پسماند یا تغییر مختصر سختی مشاهده کرد. اما اصل ماجرا این است که بیشتر گریدهای آستنیتی، از جمله 304، عمدتاً توسط کار سرد تغییر می‌کنند و عملیات حرارتی آن‌ها حول مفهوم آنیل برای بهبود چقرمگی و انعطاف‌پذیری می‌چرخد.
مقایسه سختی استیل 304 با گریدهای دیگر
در میان فولادهای زنگ‌نزن، استیل 304 به‌عنوان یک گرید استاندارد آستنیتی تلقی می‌شود و سختی آن در حالت آنیل‌شده معمولاً در محدوده متوسط قرار دارد. برای برخی پروژه‌ها یا صنایع، انتخاب بین 304 و سایر گریدهای زنگ‌نزن (یا حتی آلیاژهای فلزی دیگر) ممکن است به اولویت‌های خاصی بستگی داشته باشد.
مقایسه با استیل 316
استیل 316 از نظر سختی در شرایط آنیل‌شده معمولاً اختلاف محسوسی با 304 ندارد و هر دو می‌توانند در بازه 70 تا 95 راکول B قرار گیرند. تفاوت اصلی میان این دو گرید، حضور مولیبدن در 316 و مقاومت خوردگی بالاتر آن است. بنابراین، اگر محیط کاری حاوی کلرید بالا یا خورنده‌های قوی باشد، 316 برتری دارد. اما از نظر سختی، این دو بسیار نزدیک‌اند و انتخاب یکی از آن‌ها بیشتر بر پایه شرایط محیطی و نیاز به مقاومت خوردگی صورت می‌گیرد، نه تفاوت در سختی.
مقایسه با فولادهای مارتنزیتی (مانند استیل 420)
گریدهای مارتنزیتی (نظیر 420 یا 440C) در صورت انجام عملیات حرارتی مناسب می‌توانند سختی بالاتری (حتی بیش از 50 راکول C) به دست آورند. اما این سطح سختی با کاهش قابلیت چقرمگی و مقاومت خوردگی نسبت به آستنیتی‌ها همراه است. بنابراین، اگر سختی و مقاومت سایشی در اولویت باشند (مثل تیغه‌ها یا ابزار برش)، استیل‌های مارتنزیتی کاربرد بیشتری دارند، ولی برای مصارف عمومی در صنایع غذایی یا دارویی، 304 به دلیل چقرمگی و مقاومت خوردگی بهتر مناسب‌تر است.
مقایسه با سری 200 یا فولادهای فریتی
فولادهای سری 200 (مانند 201) یا فریتی (مانند 430) عموماً از نظر سختی در شرایط آنیل‌شده تفاوت خیلی زیادی با 304 ندارند، اما رفتارشان در برابر کار سرد یا عملیات حرارتی ممکن است متفاوت باشد. سری 200 اغلب می‌تواند سختی مشابهی با 304 داشته باشد ولی مقاومت خوردگی کمتری دارد. فولادهای فریتی نیز ساختاری مغناطیسی دارند و در برخی موارد قابلیت جوش‌پذیری کمتری از خود نشان می‌دهند.
تأثیر سختی بر ماشین‌کاری و فرم‌دهی
میزان سختی استیل 304 نه‌تنها بر نحوه سایش و خراش تأثیر دارد، بلکه در عملیات ماشین‌کاری (نظیر تراش، فرز، سوراخ‌کاری) و فرآیندهای فرم‌دهی فلز (مانند خم‌کاری، کشش عمیق و پرس) نیز اثرگذار است. توجه به این مسئله، به‌ویژه در تولید انبوه قطعات صنعتی یا ساخت مخازن و تجهیزات حساس، امری ضروری محسوب می‌شود.
ماشین‌کاری (Machining)
- ماده اولیه با سختی کمتر:
هرچه استیل 304 نرم‌تر (آنیل‌شده) باشد، ماشین‌کاری آن آسان‌تر است. ابزارهای برش با سرعت بالاتر و نرخ خوراک (Feed Rate) بالاتر، ساییده یا شکسته نمی‌شوند. - ماده اولیه کارسخت‌شده:
اگر ورق یا میلگرد 304 پیش‌تر تحت کار سرد قرار گرفته باشد و سختی آن بالا رفته باشد، ماشین‌کاری دشوارتر شده و نیاز به استفاده از ابزارهای سخت‌تر (نظیر کاربیدی) و روان‌سازهای مناسب وجود دارد. همچنین ممکن است مجبور شویم سرعت برش را کاهش دهیم تا از گرمای بیش‌ازحد و سایش ابزار جلوگیری شود.
فرم‌دهی (Forming)
- خم‌کاری و کشش عمیق:
در حالت آنیل‌شده، استیل 304 قابلیت شکل‌دهی بسیار خوبی دارد و می‌توان با پرس یا نورد به اشکال متنوعی دست یافت. اما اگر قبلاً کار سرد روی آن اعمال شده باشد و سختی بالاتر رفته باشد، احتمال ترک‌خوردگی و ایجاد تنش‌های مازاد در نقاط خم وجود دارد. - روش‌های کاهش مشکل:
- استفاده از آنیل بین‌مرحله‌ای برای حذف کارسختی
- طراحی شعاع خم بزرگ‌تر یا انتخاب روش‌های شکل‌دهی مرحله‌ای
- بهره‌گیری از روان‌سازهای مناسب و تنظیم سرعت مناسب پرس
نکات اقتصادی
انتخاب سطح سختی مناسب استیل 304 تأثیر مستقیم بر هزینه‌ها دارد. ورق‌های کارسخت‌شده ممکن است هزینه تولید بالاتری داشته باشند و ماشین‌کاری آن‌ها نیز پرهزینه‌تر شود (به دلیل استهلاک ابزار و صرف زمان بیشتر). در نتیجه، برای پروژه‌هایی که نیازمند فرم‌دهی بالا و تولید انبوه قطعات پیچیده هستند، استفاده از ورق آنیل‌شده از نظر اقتصادی منطقی‌تر است. در مقابل، اگر مقاومت سایشی یا استحکام تسلیم بالاتر مدنظر باشد و شکل‌دهی کمی نیاز باشد، استفاده از وضعیت کارسخت‌شده می‌تواند مزیت داشته باشد و در برابر نیروهای مکانیکی بهتر عمل کند.
جمع‌بندی و نکات کاربردی
استیل 304 یکی از شناخته‌شده‌ترین و پرکاربردترین فولادهای زنگ‌نزن آستنیتی در صنایع مختلف به‌شمار می‌آید. ویژگی برجسته این گرید، توازن مطلوب بین شکل‌پذیری، استحکام، مقاومت به خوردگی و البته سختی قابل مدیریت است. در حالت آنیل‌شده، محدوده سختی معمولاً بین 70 تا 95 راکول B گزارش می‌شود که امکان انجام خم‌کاری، پرس و جوشکاری آسان را فراهم می‌کند. اما در صورت نیاز به استحکام بالاتر و مقاومت بهتر در برابر سایش، می‌توان از فرایند کار سرد بهره گرفت تا سختی را افزایش داد.
نکات کاربردی:
- تعادل میان سختی و انعطاف‌پذیری:
در صنایع غذایی، دارویی و لبنی که پاکیزگی سطح و عدم ترک‌خوردگی اهمیت دارد، داشتن ورق 304 با سختی متوسط (آنیل‌شده) معمولاً ارجح است. اما در بخش‌هایی مثل خودروسازی یا صنایع با سایش بالا، ممکن است استیل 304 کارسخت‌شده مزایای بیشتری داشته باشد. - اهمیت کنترل مراحل کار سرد:
هرچه درصد تغییر شکل سرد بیشتر شود، سختی افزایش می‌یابد اما شکل‌پذیری کم می‌شود. بنابراین باید بر اساس نیاز طراحی و تحمل سازه یا قطعه، میزان کار سرد را کنترل کرد. در صورت نیاز به تغییرشکل زیاد، آنیل کردن بین مراحل، از بروز شکستگی ناخواسته جلوگیری می‌کند. - روش‌های اندازه‌گیری سختی:
برای اندازه‌گیری سختی ورق استیل 304، اغلب از مقیاس راکول B استفاده می‌شود (یا در صورت ضخامت بالاتر، آزمون برینل و ویکرز). دقت در انتخاب روش آزمون و کالیبراسیون دستگاه، به‌خصوص در پروژه‌های صنعتی حساس، ضروری است. - مقایسه با سایر گریدها:
انتخاب بین استیل 304 و 316 اغلب بر پایه مقاومت به خوردگی در شرایط محیطی است؛ از نظر سختی این دو شباهت دارند. اگر سختی بسیار بالا خواسته شود، ممکن است لازم شود به سراغ فولادهای مارتنزیتی رفت (مانند 420)، ولی در این صورت مقاومت خوردگی و قابلیت جوشکاری ممکن است قربانی شود. - هزینه و صرفه اقتصادی:
کار سرد شدید اگرچه سختی و استحکام را بالا می‌برد، هزینه‌ها و دشواری ماشین‌کاری را نیز افزایش می‌دهد. در پروژه‌های پرتعداد و انبوه، ارزیابی دقیق سود و زیان این فرایند بسیار اهمیت دارد.
با در نظر داشتن این نکات، مهندسان و فعالان حوزه‌های مختلف صنعتی (شامل ماشین‌سازان صنایع غذایی، آرایشی، لبنی و دارویی، پیمانکاران صنایع خودروسازی و سایر صنایع تولیدی) قادر خواهند بود تصمیمات بهتری پیرامون انتخاب ورق استیل 304 و سطح سختی مطلوب اتخاذ کنند. اجرای صحیح عملیات حرارتی و شکل‌دهی می‌تواند به بهبود راندمان و کاهش هزینه‌های ثانویه در درازمدت منجر شود.
سوالات متداول
1. سختی استیل 304 در شرایط آنیل شده معمولاً در چه محدوده‌ای قرار می‌گیرد؟
در حالت آنیل‌شده، سختی استیل 304 معمولاً در بازه 70 تا 95 راکول B (HRB) قرار دارد. این محدوده سختی امکان شکل‌دهی و خم‌کاری آسان را فراهم می‌سازد و مانع از شکنندگی زودهنگام می‌شود.
2. آیا عملیات حرارتی می‌تواند میزان سختی استیل 304 را به شکل قابل توجهی تغییر دهد؟
استیل 304 را نمی‌توان با روش‌های رایج کوئنچ و تمپر مانند فولادهای کربنی سخت کرد؛ اما آنیل کردن می‌تواند سختی بالا رفته در اثر کار سرد را مجدداً کاهش دهد. به این ترتیب، سختی در محدوده آنیل‌شده باقی می‌ماند. این عملیات برای بازیابی چقرمگی و کاهش تنش‌های داخلی مفید است، اما سختی را افزایش نمی‌دهد.
3. چه تفاوتی میان سختی استیل 304 و استیل 316 وجود دارد؟
از نظر سختی در حالت آنیل‌شده، تفاوت چشمگیری میان 304 و 316 مشاهده نمی‌شود و هر دو در محدوده تقریباً مشابهی قرار دارند. برتری استیل 316 عمدتاً در مقاومت بیشتر به خوردگی (به دلیل وجود مولیبدن) است، نه سختی بالاتر. در محیط‌های کلریدی یا اسیدی قوی، 316 عملکرد بهتری ارائه می‌دهد.
4. آیا افزایش سختی استیل 304 همیشه مطلوب است یا ممکن است به شکنندگی منجر شود؟
افزایش سختی از طریق کار سرد باعث بالا رفتن استحکام کششی و مقاومت به سایش می‌شود، اما در عین حال شکل‌پذیری و چقرمگی را کاهش می‌دهد. اگر مقدار تغییر شکل بیش‌ازحد باشد، خطر ایجاد ترک یا شکست ناگهانی افزایش می‌یابد. بنابراین، باید توازن مناسبی میان سختی و انعطاف‌پذیری برقرار شود.
5. برای اندازه‌گیری سختی استیل 304 از چه روش‌های آزمایشی استفاده می‌شود؟
روش‌های متداول عبارت‌اند از:
- راکول B (HRB) برای اندازه‌گیری سختی عمومی در ورق‌های نازک و ضخامت متوسط
- برینل (HB) برای ورق‌های ضخیم‌تر یا قطعات بزرگ
- ویکرز (HV) در صورت نیاز به دقت بالا در قطعات کوچک یا نازک
انتخاب روش آزمون بسته به ضخامت قطعه، دقت مورد نیاز و تجهیزات موجود در آزمایشگاه انجام می‌شود.
