مقاطع فولادی محصولاتی هستند که طی فرآیندهایی از یکسری مواد اولیه مثل تختال، شمش فولادی و بلوم و بیلت تولید می‌شوند. میزان کربن آنها بین ۰.۱۶ تا ۰.۲۵ درصد است و از مهم‌ترین مصالح ساختمانی هستند که اسکلت یک ساختمان را تشکیل می‌دهند. کاربرد آنها فقط در ساختمان‌سازی نیست بلکه در صنایع مختلف مانند ساخت خودرو، کشتی سازی، ساخت سازه و… نیز بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مقاطع انواع مختلفی دارند که در شکل‌های متفاوت برای اهداف خاص تولید شده‌اند.
انواع مقاطع فولادی کدامند و چه کاربردی دارند؟
در کارخانه‌ها انواع مختلفی از مقاطع فولادی تولید می‌شود که هرکدام کاربرد مخصوص به خود را دارند:
مقاطع زاویه دار
این مقاطع را به دو دسته مقاطع زاویه‌دار با زاویه برابر و پایه‌هایی با ابعاد برابر، مقاطع زاویه‌دار با زاویه نابرابر و پایه‌هایی با ابعاد مختلف تقسیم می‌کنند. کاربرد مقاطع زاویه‌دار در ساخت خرپاها برای سقف است. از انواع مقاطع زاویه‌دار می‌توان به نبشی و ناودانی را اشاره کرد.
- نبشی: نبشی ظاهری شبیه L انگلیسی دارد و وظیفه آن اتصال دو قسمت فلزی به یکدیگر است. نبشی‌ها به دو روش نورد گرم و نورد سرد تولید می‌شوند و جهت اتصال پل به ستون، تیرآهن به بیم‌های باربر، ساختن ستون، ساختن خرپا، ساخت انواع چهارچوب‌ها، پایه‌های ستونی مختلف، پلکان‌ها، دکل‌ها و.. به صورت منفرد یا مرکب به‌کار می‌روند.
- ناودانی: ناودانی از نظر ظاهری شبیه حرف U انگلیسی است. ناودانی‌ها از نظر ورق فولادی مورد استفاده، ۲ دسته مشبک و ساده دارند. از ناودانی ساده در ساخت دیوار برای انبارها، کارگاه‌ها، ساخت سقف‌های سبک، به‌عنوان تیرچه، ساخت چارچوب در و پنجره، ساخت قاب‌های وسایل نقلیه، ساخت دیوارها و سقف تریلر، ساخت نرده‌ها و… استفاده می‌شود. کاربرد ناودانی‌های مشبک در ساخت قفسه‌های فولادی و سازه‌هایی با سبک فولادی است.
اشکال مختلف مقاطع فولادی
مقاطع فولادی دارای اشکال مختلفی هستند که در زیر به تعدادی از آنها اشاره کرده ایم.
اشکال مختلف مقاطع فولادی ساختمانی
مقاطع فولادی ساختمانی با توجه به کاربردهای متنوع در اشکال مختلفی در بازار عرضه می‌شوند که عبارتند از:
مقاطع توخالی
این مقاطع به شکل لوله‌های فولادی دایرهای و مقاطع مربع و مستطیلی در ابعاد و سایزهای مختلف تولید می‌شوند. از مقاطع در ساخت ستون، تیر و خرپا استفاده می‌شود.
مقاطع T شکل
از مقاطع T شکل در ساخت خرپاها برای تقویت سازه، در سقف‌ها، نورگذر، گاردریل‌ها، سدسازی و ساخت در و پنجره استفاده می‌شود. این مقاطع در اندازه‌هایx20x3 20 میلی‌متر تاx150x10 150میلی‌متر و در ضخامت‌های مختلف در بازار عرضه می‌شوند.
مقاطع I شکل
مقاطع I شکل (یا همان تیرآهن یا تیرچه‌های فلزی) در اندازه‌های مختلف از 75×50 میلی‌متر تا 600×210 میلی‌متر تولید و به عنوان تیر یا ستون در ساختمان مورداستفاده قرار می‌گیرد. این مقاطع انواعی دارند که شامل موارد زیر می‌شوند:
- تیرآهن معمولی (IPE) که I شکل با بال ثابت و استاندارد اروپا است.
- تیرآهن هاش یا بال پهن یا تیرآهن عریض که بیشترین استفاده را در مصالح ساختمانی و صنعتی داراست.
- تیرآهن INP که بصورت I شکل که بال غیرثابت دارد و استاندارد روسیه و چین است.
میلگرد
میلگردها یا آرماتورها از پرمصرف‌ترین مقاطع ساختمانی هستند که در مقاطع دایرهای شکل با قطر از 5 تا 250 میلی‌متر تولید و عرضه می‌شوند. از این مقاطع به عنوان تقویت‌کننده در سازه‌های بتنی و کوره‌های فلزی بهره می‌برند. میلگردها انواع مختلفی دارند؛ اما عمده مصرف میلگردها با توجه به استاندارد‌های مختلف، میلگرد A3 و A4 است.
- میلگرد ساده: این نوع میلگرد بیشتر در صنعت به‌کار می‌رود و از آن در ساخت پیچ و مهره و میخ، ماشین‌آلات و اتصالات استفاده می‌شود. همچنین میلگردهای ساده با سایز پایین در ساخت مفتول نیز استفاده دارند. میلگرد ساده به دو صورت شاخه و کلاف تولید و عرضه می‌شود.
- میلگرد آجدار :آج همان برجستگی‌هايی است كه به صورت طولی يا عرضی روی سطح ميلگرد هنگام نورد ايجاد می‌شود. میلگرد آجدار دارای سه دسته میلگرد آجدار جناغی، میلگرد آجدار مارپیچ و میلگرد آجدار مرکب است. از این نوع میلگرد در ساختمان‌سازی و برای مسلح کردن بتن استفاده می‌شود.
مقاطع تخت
کاربرد مقاطع تخت در ساخت درها و پنجره‌ها است. این مقاطع با عرض 10 تا 400 میلی‌متر و با ضخامت 3 میلی‌متر تا 40 میلی‌متر تولید و عرضه می‌شوند. انواع مقاطع تخت بدین شرح است:
- تسمه: تسمه برشی از سطح مقطع فلزی است که از نظر شیوه تولید به دو نوع نوردی و ماشین‌کاری تقسیم می‌شود و در مواردی که به مقاومت بالا نیاز است استفاده دارد؛ از این موارد می‌توان به پله‌های کارخانجات، پله‌سازی در ساختمان‌ها و پوشش کف اشاره کرد.
- ورق: ورق‌های فولادی با روشی به نام نورد تولید می‌شوند. نورد یکی از روش‌های شکل‌دهی فلزات است که فرآیند آن بدین صورت است که شمش فولادی از بین غلتک‌هایی عبور می‌کند و به مرور فاصله این غلتک‌ها از هم کمتر و کمتر می‌شود تا در نهایت ورق خروجی به ضخامت مناسب برسد. ورق‌ها در انواع مختلف از جمله ورق آجدار، ورق روغنی، ورق گالوانیزه، ورق سیاه و… تولید می‌شوند.
مقاطع صفحه‌ای
مقاطع صفحه‌ای از ورق‌های فلزی سبکی ساخته شده و به کمک دستگاه، برش داده و صاف می‌شوند. به طور کلی در این مقاطع، یک شبکه لوزی شکل از ورق‌ها ایجاد خواهد شد.
محصولات مفتولی
محصولات مفتولی طیف گسترده‌ای دارند و انواع توری پرسی، توری حصاری، توری فرنگی، توری گابیون، انواع سیم مفتول سیاه و گالوانیزه، تیر حصار، مش، رابیتس و… را شامل می‌شوند. از این محصولات در ساخت‌وسازهای صنعتی و ساختمانی استفاده می‌کنند؛ مثلا سیم‌های مفتولی سیاه در زمان بستن آرماتوها و ساخت فونداسیون به کار می‌روند.
پرسش و پاسخ
مقاطع طویل فولادی چیست؟
مقاطع فولادی به‌طور استاندارد در شاخه‌های 6 یا 12 متری تولید می‌شوند. همین ویژگی باعث شده در صنعت با نام مقاطع طویل فولادی هم شناخته شوند.
مقاطع فولادی سرد نورد شده چیست؟
مقاطع فولادی سرد نورد شده در واقع همان مقاطع فولادی سبک هستند که با ورق نورد سرد ساخته می‌شوند. با نورد مقاطع فولادی، می‌توان تغییراتی مثبت و کاربردی در آلیاژ فولاد ایجاد کرد؛ بدون آن که ترکیبات آلیاژ دستخوش تغییر شود.
کاربردهای ورق‌های فولادی چیست؟
ورق فولادی به عنوان یکی از محصولات پرکاربرد در بین مصالح تولیدی فولاد است. از این محصول برای ساخت سقف‌های شیروانی، ساخت لوازم و تجهیزات فلزی استفاده می‌شود و در ماشین سازی، کشتی سازی، ساخت آبرو و کانال کولرها و… کاربرد دارد.