از روش‌های متعددی که برای کنترل کیفیت ورق استیل وجود دارد می‌توان به تست‌های آزمایشی مخصوص و بررسی سرتیفیکیت اشاره کرد. با انجام برخی از تست‌های تشخیصی با استفاده از نیتریک اسید، اسید سولفوریک، هیدرولیک اسید و… می‌توان کیفیت محصول را بررسی کرد. با بررسی سرتیفیکیت و اطلاعات درج شده در آن هم می‌توان اطلاعات مفیدی درمورد نحوه تولید ورق استیل و کیفیت آن به دست آورد. در سرتیفیکیت اطلاعاتی مانند ترکیبات شیمیایی محصول، خواص مکانیکی و فیزیکی ابعاد و… ذکر می‌شود. در ادامه مطلب، انواع روش‌های کنترل کیفیت، تست‌های آزمایشی، اهمیت بررسی سرتیفیکیت و انواع سرتیفیکیت بررسی شده است.
کنترل کیفیت ورق استیل
برای کنترل کیفیت ورق استیل می‌توان از تست‌های رایج، بازرسی چشمی و ظاهر محصولات، کنترل ابعاد، بررسی سرتیفیکیت و… کمک گرفت. به عنوان مثال در بازرسی چشمی می‌توان ظاهر ورق ساتیل را به صورت کامل از نظر وجود خط و خش، اعوجاج، نیش و قرشدگی، ماه‌گرفتگی، ناهمگونی و… بررسی کرد. در بررسی ظاهری باید به وجود برچسب ورق‌های فولادی و اطلاعات آن توجه کرد.
در کنترل ابعادی نیز می‌توانید با استفاده از کولیس یا خط‌کش از صحیح بودن ابعاد ورق‌های استیل اطمینان حاصل کنید. در کنترل کیفیت ورق استیل می‌توانید به بررسی ترکیب شیمیایی هم بپردازید. در این بررسی باید به درصد عناصری نظیر کروم، نیکل، مولیبدن و… توجه کنید. درصدهای این ترکیبات شیمیایی در سرتیفیکیت ذکر می‌شود. با بررسی دقیق سرتیفیکیت می‌توانید از کیفیت بالای محصول مطمئن شوید.
سرتیفیکت چیست؟
سرتیفیکت به مدرک معتبری که توسط تولیدکننده ورق استیل ارائه می‌شود، می‌گویند. در این ورق مشخصات کامل ورق استنلس استیل مانند خواص مکانیکی، شیمیایی و فیزیکی ورق استیل درج می‌شود. به عبارتی سرتیفیکت خریدار را از استاندارد بودن مشخصات فنی محصول مطمئن می‌کند. تعدادی از اطلاعاتی که در سرتیفیکت ذکر می‌شود عبارت‌انداز:
- نوع و ترکیب شیمیایی آلیاژ
- مقاومت در برابر خوردگی
- کش
- سختی
- و…
با کنترل سرتیفیکت ورق استنلس استیل به صورت دقیق می‌توانید از معتبر و استاندارد بودن محصولی که خریداری می‌کنید، مطمئن شوید.
اهمیت بررسی سرتیفیکیت
مشخصاتی که در سرتیفیکیت کارخانه‌های مختلف درج می‌شود، متفاوت هستند. به عبارتی هرکارخانه طرح‌های خاصی را در سرتیفیکیت‌های خود درج می‌کند. با این حال برخی از موارد در سرتیفیکیت‌های مختلف مشترک است. به عنوان مثال توصیف و مشخصات محصول مانند گرید آلیاژ، عرض، طول و… یکی از مهم‌ترین عواملی است که در بسیاری از این مدارک ذکر می‌شود.
خواص فیزیکی و مکانیکی مانند استحکام تسلیم، نشانگر استحکام کششی، سختی و... نیز در سرتیفیکیت ذکر می‌شود. در بخش ترکیبات شیمیایی می‌توان هیت نامبر یا همان شماره حرارت را هم مشاهده کرد. همانطور که مشخص است با بررسی سرتیفیکیت می‌توان اطلاعات ارزنده‌ای درمورد روش تولید، درصد عناصر، ابعاد و… ورق استیل به دست آورد.
انواع سرتیفیکت ورق استیل
اگر قصد خرید ورق استنلس استیل را دارید بهتر است با انواع سرتیفیکت و اهمیت آن‌ها آشنا شوید. تعدادی از رایج‌ترین سرتیفیکت‌هایی که باتوجه به نیازهای پروژه ارائه می‌شوند به شرح زیر است:
- سرتیفیکت نوع EN 10204 3.1: در این سرتیفیکت اطلاعاتی مانند ترکیب شیمیایی و خواص مکانیکی محصول ذکر می‌شود. این مدرک را بخش کنترل کیفیت کارخانه ارائه می‌دهد.
- سرتیفیکت نوع EN 10204 3.2: این سرتیفیکت کیفیت و مشخصات فنی ورق استنلس استیل را همراه با تاییدیه از سوی یک بازرس مستقل تایید می‌کند. این سرتیفیکت را اکثرا در پروژه‌های مهم مورد بررسی قرار می‌دهند.
- سرتیفیکت تست کارخانه (Mill Test Certificate): در این نوع سرتیفیکت می‌توانید نتایج آزمایش‌هایی که روی محصول انجام شده را مشاهده کنید. این مدرک را کارخانه تولیدکننده صادر می‌کند و یکی از مهم‌ترین گواهی‌ها برای اطمینان از باکیفیت بودن ورق استیل است.
- سرتیفیکت انطباق (Certificate of Compliance): با مشاهده این مدرک می‌توانید از تولید شدن محصول باتوجه به استانداردهای خاص و مشخصات فنی‌ای که خودتان ارائه داده‌اید مطمئن شوید. این مدرک جهت تضمین تطابق با الزامات صنعتی و قانونی استفاده می‌شود.
بررسی اطلاعات موجود در سرتیفیکیت
با بررسی دقیق در سرتیفیکتیت می‌توانید اطلاعات مهمی درمورد ورق استیل، کیفیت، مشخصات و روش تولید آن به دست آورید. تعدادی از مهم‌ترین مواردی که در سرتیفیکیت به آن‌ها اشاره می‌شود به شرح زیر است:
- ترکیب شیمیایی: در این مدرک به درصد عناصر مختلف مانند کروم، نیکل، مولیبدن و کربن اشاره می‌شود.
- خواص مکانیکی: مقاومت کششی، سختی، انعظاف‌پذیری و…
- ابعاد و مشخصات فیزیکی: در سریتیفیکیت ضخامت، عرض، طول و وزن ورق استیل استنلس ذکر می‌شود.
- مشخصات تولیدی و آزمایشگاهی: نتایج آزمایش‌هایی که جهت تایید خواص فیزیک و شیمیایی انجام می‌شود.
- اطلاعات مربوط به استانداردها: در این مدرک مرجع استانداردهای مورد استفاده در تولید و آزمایش محصول، مانند استانداردهای ASTM، JIS، EN و… درج می‌شود.
تست های کنترل کیفیت ورق استیل
برای کنترل کیفیت انواع ورق استیل استنلس تست‌های متعددی وجود دارد. شما با استفاده از تعدادی مواد خورنده مانند نیتریک اسید، اسید سولفوریک و… می‌توانید کیفیت ورق استیل را بسنجید. تعدادی از این آزمایش‌های رایج به شرح زیر هستند:
- تست مغناطیسی ورق استیل
- تست نیتریک اسید ورق استیل
- تست مولیبدن ورق استیل
- تست گوگرد ورق استیل
- تست هیدرولیک اسید ورق استیل
تست مغناطیسی ورق استیل
ورق استیل‌های آستنیتی از آلیاژهای نگیر بوده و خاصیت مغناطیسی ندارند. ورق‌های فریتی و مارتنزیتی بگیر هستند و برای کنترل کیفیت آن‌ها نمی‌توان از تست مغناطیسی استفاده کرد. برای کنترل کیفیت ورق استیل آستنیتی توسط تست مغناطیسی به یک آهنربا نیاز دارید. باید آهنربا را به ورق نزدیک کنید، اگر به ورق چسبید، محصول بگیر است و اگر نچسبید می‌توانید از غیرمغناطیسی بودن آن اطمینان حاصل کنید. لازم به ذکر است که ورق استیل آستنیتی گرید ۳۰۴ گاهی هنگام انجام کار سرد روی آن، خاصیت مغناطیسی کمی پیدا می‌کند. این خاصیت را می‌توان با عملیات حرارتی تنش‌گیری حذف کرد.
تست نیتریک اسید ورق استیل
از دیگر روش‌های کنترل کیفیت ورق استیل می‌توان به تست نیتریک اسید اشاره کرد. با استفاده از این تست می‌توانید انواع ورق استیل را از ورق غیر استنلس استیل تشخیص دهید. در این تست چند قطره استیک اسید را روی محصول نمونه قرار می‌دهیم. اگر واکنشی روی محصول ایجاد نشود، می‌توان از استیل بودن آن اطمینان حاصل کرد.
اگر پس از ریختن نیتریک اسید روی ورق، بخار قهوه‌ای با بوی تند ایجاد شود، محصول استنلس استیل نیست. لازم است بدانید، نیتریک اسید بسیار خورنده بوده و به پوست آسیب می‌زند. اگر پوست‌تان با این ماده تماس پیدا کرد باید محل را با آب و صابون بشویید. استنشاق بخار قهوه‌ای نیز برای بدن مضر است. توصیه می‌شود هنگام انجام این آزمایش‌ها از عینک ایمنی استفاده کنید.
تست مولیبدن ورق استیل
بعضی از گریدهای ورق استیل مولیبدن زیادی در ترکیبات خود دارند. برای کنترل کیفیت ورق استیل استنلس گرید ۳۱۶ و ۳۱۶ کم‌کربن و بعضی از گریدهای سوپر دوپلکس از تست مولیبدن می‌توان استفاده کرد. به عبارتی از این تست برای ورق‌های حاوی مولیبدن استفاده می‌شود. در این روش کنترل کیفیت، ابتدا باید سطح نمونه را سنباده زده و کاملا تمیز کنید. سپس باید یک قطره را روی محصول بریزید. اگر لکه زرد رنگی طی ۲ الی ۴ دقیقه ایجاد شد، می‌توانید از استنلس استیل بوده محصول مطمئن شوید. درصورت تماس پوست با محلول، محل را بشویید. از عینک ایمنی استفاده کنید و آزمایش را در دمای یکسان اجرا کنید.
تست گوگرد ورق استیل
ورق استیل و کربن استیل حاوی حداقل ۰.۱ درصد گوگرد هستند. به عنوان مثال برای تعیین کیفیت ورق استیل ۳۰۳ به دلیل داشتن گرد زیاد می‌توان از این تست استفاده کرد؛ ولی چون ورق استیل‌های ۳۰۴ و ۳۱۶ گوگرد کمی دارند انجام این روش برای تشخیص‌شان توصیه نمی‌شود. برای تست گوگرد ورق استیل لازم است ابتدا نمونه‌ای استاندارد از محصول را سنباده‌کاری کنید. سپس باید یک کاغذ عکاسی را در محلول اسید سولفوریک ۳ درصد خیس کرده و به مدت ۵ ثانیه محصول را روی آن فشار دهید. اگر لکه‌های قهوه‌ای تیره ایجاد شد می‌توانید از وجود گوگرد و کیفیت بالای استیل مطمئن شوید. بهتر است دمای آزمایش نیز یکسان باشد.
تست هیدرولیک اسید ورق استیل
از دیگر روش‌های رایج برای کنترل کیفیت استنلس استیل می‌توان به تست هیدرولیک اسید یا موریاتیک اسید اشاره کرد. در این تست باید چند قطره هیدرولیک اسید را روی قسمتی از محصول که آسیب‌دیده یا مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، قرار دهید. پس از ۳۰ دقیقه قطره را پاک کنید. اگر رنگ آن محل تغییر کرد، استنلس استیل اصل بوده و از کیفیت بالایی برخوردار است.
کنترل کیفیت ورق استیل با تست های غیر مخرب
با استفاده از روش‌های غیر مخرب هم می‌توان به کنترل کیفیت ورق استیل پرداخت. تست کشش، تست فشار و تست ضربه تعدادی از این تست‌های غیرمخرب هستند که به بررسی خواص مکانیکی ورق استیل می‌پردازند. برخی دیگر از تست‌های غیرمخرب برای کنترل کیفیت ورق استیل عبارت‌انداز:
- تست رادیوگرافی
- اولتراسونیک
- مایع نافذ
- ذرات مغناطیسی
- تست نشتی
سخن پایانی
با اطلاع از درصدهای عناصر سازنده، روش تولید، ابعاد، خواص فیزیکی، مکانیکی و… می‌توان به درک بهتری از کیفیت ورق استیل رسید. تمام این اطلاعات را می‌توان با مطالعه مدرکی تحت عنوان سرتیفیکیت دست یافت. از دیگر روش‌های کنترل کیفیت ورق استیل می‌توان به انجام آزمایش‌هایی مانند تست نیتریک اسید، تست مولیبدن و… اشاره کرد. در سرتیفیکیت ترکیب شیمیایی، ابعاد و مشخصات فیزیکی مانند ابعاد، ضخامت، مقاومت کششی، سختی، استانداردهای مورد استفاده در تولید و آزمایش محصول و… ذکر می‌شود.