چه از سیستم‌های لوله‌کشی برای انتقال آب استفاده شود و چه گاز، لوله‌های فولادی را در اکثر سایت‌های ساختمانی خواهید یافت. تولیدکنندگان لوله تمام تلاش خود را کرده‌اند تا با توسعه فناوری‌های ساخت انواع لوله، نیازهای این صنعت را برآورده کنند. لوله‌های درزدار یکی از معروف‌ترین انواع لوله هستند که با کاربرد گسترده، شباهت‌های زیادی به لوله‌های بدون درز دارند. شاید این سوال شما نیز باشد که لوله درزدار چگونه تولید می‌شود؟ تفاوت‌های این لوله با لوله بدون درز در چیست؟ برای ساخت لوله درزدار از یک ورق فلزی استفاده می‌کنند. این ورق در کارگاه خم شده و دو سر آن به یکدیگر جوش داده می‌شود. در نهایت با یک جای درز، این ورق به شکل یک لوله قابل استفاده خواهد بود.
لوله درزدار
در فرآیند ساخت لوله درزدار از یک ورق فلزی استفاده می‌شود. این ورق را در کارگاه‌ها خم می‌کنند و به شکل یک لوله درمی‌آورند و دو سمت آن را به هم جوش می‌دهند. محصول نهایی دارای یک جای درز است و برای همین به نام لوله درزدار یا لوله جوشی شناخته می‌شود.
فرآیند جوشکاری در ساخت لوله درزدار از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چراکه این فرآیند در نهایت بر کیفیت، مقاومت و عملکرد لوله تاثیر به‌سزایی خواهد داشت. همچنین، برای جوشکاری و تولید لوله درزدار می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد.
کاربرد لوله‌های درزدار
لوله‌های درزدار کاربردهای زیادی دارند که در ادامه تعدادی از آنها را بررسی کرده‌ایم:
- جابجایی آب و گاز: لوله فولادی درزدار برای انتقال آب، سایر سیالات و گاز طبیعی گزینه مناسبی است. قیمت مقرون به صرفه این لوله آن را برای پروژه‌هایی در مقیاس بزرگ ایده‌آل می‌کند.
- پوشش لوله: هنگامی که شفت‌های حفاری ساخته می‌شوند، پوشش لوله (چه موقت یا دائمی) مورد نیاز است و می‌توان از لوله فولادی جوش داده شده برای این منظور استفاده کرد. هنگامی که لوله درزدار به عنوان پوشش لوله مورد استفاده قرار می‌گیرد، شفت حفاری در هنگام ساخت و ساز از آن پشتیبانی می‌کند.
- حامل بار: لوله جوشی را می‌توان برای کمک به پشتیبانی و حمل بار از سازه‌های بزرگ و سنگین به داخل زمین فرو کرد و گاهاً برای افزایش استحکام در انجام این وظیفه، لوله با بتن پر می‌شود.
- تاسیسات زیرزمینی: لوله فولادی درزدار می‌تواند به عنوان کمک در هنگام نصب تاسیسات زیرزمینی مورد استفاده قرار گیرد. جک‌های هیدرولیک در هنگام استفاده از این روش، بخش‌هایی از لوله فولادی را بین حفاری‌ها هدایت می‌کنند و پس از آن با سایر بخش‌های لوله متصل می‌شوند. هنگامی که ساختار لوله مورد نظر به وجود آمد، یک منطقه امن برای کارهای تاسیساتی ایجاد می‌شود.
- مقاطع سازه‌ای: از لوله‌های فولادی درزدار می‌توان برای ایجاد سازه‌های بزرگ و وسیع از جمله سدها استفاده کرد. در این روش لوله درزدار می‌تواند درجه یکسانی از مقاومت خمشی را در هر جهت ارائه دهد که در نتیجه آن را قادر می‌سازد تا در برابر کمانش مقاوم باشد، حتی زمانی که بارهای بسیار سنگین به پشتیبانی قابل توجهی نیاز دارند.
انواع لوله‌های درزدار بر اساس نوع جوش
همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، جوشکاری پروسه بسیار مهمی در ساخت لوله‌های درزدار است و بر اساس نوع جوش، می‌توان این لوله‌ها را به انواع مختلفی تقسیم کرد.
جوشکاری مقاومت الکتریکی (ERW)
لوله فولادی ERW از طریق مقاومت الکتریکی با فرکانس پایین یا بالا ساخته می‌شود و درز جوش در این نوع لوله به صورت طولی است. در طول فرآیندهای جوشکاری لوله ERW، جریان الکتریکی در هنگام عبور از سطح تماس ناحیه جوش، گرما ایجاد کرده که این گرما سبب می‌شود 2 لبه فولاد به یکدیگر اتصال یابند.
جوشکاری فرکانس بالا (HFW)
لازم به ذکر است که لوله HFW نوعی از لوله ERW است. این لوله با فرکانس جریان جوشکاری برابر یا بیشتر از 70 کیلوهرتز تولید می‌شود. از طریق مقاومت در جریان فرکانس بالا، گرمای زیادی ایجاد شده که می‌توان از این گرما برای اتصال دو لبه صفحه فولادی و ایجاد لوله استفاده کرد.
جوشکاری قوسی زیرپودری (SAW)
برای جوشکاری در این روش از نوعی الکترود استفاده می‌کنند. دلیل نامگذاری این روش به زیرپودری، وجود پودر مخصوصی است که برای محافظت از برخورد هوا با الکترود در حین جوشکاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
انواع لوله‌های درزدار بر اساس نوع مصرف
بر اساس نوع مصرف، می‌توان لوله‌های درزدار را به انواع زیر تقسیم کرد.
- لوله درزدار مستقیم آب: این لوله به سهولت تولید می‌شود و کاربرد وسیعی در انتقال آب، موتورخانه‌ها و سیستم‌های گرمایشی دارد.
- لوله درزدار مستقیم گاز: این نوع لوله بیشتر در مصارف گاز خانگی کاربرد دارد.
- لوله درزدار مستقیم صنعتی: این لوله کاربردهای وسیعی در صنعت دارد و برای ساخت آن، معمولاً از تکنیک مقاومتی استفاده می‌کنند.
- لوله درزدار گالوانیزه: تفاوت این لوله با سایر لوله‌های درزدار، مقاومت بالای آن در برابر خوردگی است.
- لوله جدار چاه: این لوله‌ها عمر نسبتاً طولانی دارند و از آنها برای جلوگیری از ریزش دیواره چاه استفاده می‌شود. لوله درزدار جدار چاه همچنین مانع از ورود ناخالصی به آب خواهد شد.
- لوله اسپیرال: برای تولید این نوع لوله از جوشکاری قوسی زیرپودری استفاده می‌شود که به همین دلیل در مقایسه با درز مستقیم، برتری‌هایی دارد.
- لوله داربستی: کاربرد اصلی این لوله در ساختمان‌سازی است، اما برای انتقال آب و گاز مناسب نیست.
استاندارد لوله درزدار
مشخصات استاندارد عناوین اختصاری را در جدول زیر برای شما لیست کرده‌ایم.
| ردیف | عنوان اختصاری استاندارد | مشخصات استاندارد |
| 1 | SPEC 5L | بیان نوع ماده و ابعاد لوله استیل جوشی |
| 2 | ASTM A 106ASME SA 106 | بازرسی به دمای بالا برای لوله کربن استیل جوشی |
| 3 | ASTM A 335ASME SA 335 | سرویس دمای بالا در لوله‌های استیل با آلیاژ آهنی به صورت بدون درز |
| 4 | ASTM A 520 | ملزومات و اتصالات مربوط به لوله‌ها |
| 5 | ASME B 36.10 | بررسی قطر، ضخامت و وزن لوله‌ها (مربوط به لوله‌هایی با قطر 1.8 تا 24 اینچ) |
| 6 | BS 3059 | بررسی تنش کششی لوله‌ها در دمای بالا |
| 7 | DIN 1626 | مربوط به کاربردهای خاص در لوله‌های کربن استیل |
| 8 | DIN 2394 | تنظیم و بررسی قطر خارجی، ضخامت، وزن و تحمل لوله |
| 9 | DIN 2394 DEEL 2 | بررسی قطر خارجی، ضخامت، وزن و تحمل لوله |
| 10 | DIN 2440 | انتقال مایعات و گاز‌ها با فشار حداکثری 25 |
| 11 | DIN 2441 | مربوط به تیوب |
| 12 | DIN 2448 | اطلاعاتی مربوط به قطرهای بیرونی و ضخامت لوله‌های درزدار |
| 13 | DIN 2470-1 | لوله‌های گازی درزدار و بدون درز |
| 14 | DIN 17121 | اطلاعاتی مربوط به نوار کربن استیل |
| 15 | DIN 30670 | مربوط به پوشش پلی اتیلن لوله و تیوب |
| 16 | EN 10025 | یک استاندارد اروپایی برای کنترل لوله‌های کربن استیل |
| 17 | EN 10210-2 | استاندارد برای مقاطع مربعی، مستطیلی یا دایره‌ای شکل لوله |
| 18 | ISO 65 LIGHTSERIES 2 | استاندارد مربوط به مسائل فنی، ابعاد، ضخامت، وزن و تحمل بار لوله‌ها |
| 19 | AWWA-C200 | استاندارد برای انتقال آب با قطر 6 اینچ یا بیشتر |
| 20 | ASTM A252 | استاندارد برای مصارف پایل لوله‌های درزدار یا بدون درز |
| 21 | EN 10208 | استاندارد مربوط به لوله‌های منتقل‌کننده مایعات احتراق‌پذیر |
| 22 | ISO 313183 | استاندارد برای لوله‌های فولادی به کار رفته در صنایع نفت و گاز |
| 23 | API 5LPSL2 | استاندارد آمریکایی برای انتقال نفت و گاز با لوله‌های درزدار |
| 24 | IGS-TP-010 | مربوط به پوشش سه لایه لوله‌ها |
لوله درزدار استیل
استیل به دلیل مقاومت در برابر دما، فشار، خوردگی و قابلیت خوب انعطاف‌پذیری و جوشکاری، کاربرد گسترده‌ای در تولید لوله درزدار (جوشی) دارد. از این لوله می‌توان برای جابه‌جایی آب، گاز، نفت و انواع دیگر مایعات استفاده کرد. کیفیت استیل می‌تواند در قیمت نهایی لوله درزدار استیل تاثیر زیادی داشته باشد.
تفاوت لوله درزدار و بدون درز
تفاوت‌های این دو لوله را به طور خلاصه در جدول زیر بیان شده‌اند.
| ردیف | پارامتر | لوله بدون درز | لوله درزدار |
| 1 | قدرت | تحمل فشار بیشتری دارد و فاقد نقطه ضعف است. | 20 درصد تحمل فشار کمتری دارد. |
| 2 | طول | به خاطر سختی تولید، معمولاً طول کوتاه‌تری دارد. | می‌توان این لوله‌ها را با طول بسیار زیاد تولید کرد. |
| 3 | سایز | معمولاً در سایز نرمال 24 اینچ یا کمتر ساخته می‌شود. | هیچ محدودیتی برای سایز آنها وجود ندارد. |
| 4 | مقاومت در برابر خوردگی | لوله‌های بدون درز معمولاً مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارد. | ناحیه درز در این نوع لوله‌ها مستعد خوردگی است. بنابراین، مقاومت کمتری در برابر خوردگی دارد. |
| 5 | کیفیت سطح لوله | به سبب فرآیند ساخت، سطح زمختی دارد. | سطح بسیار یکدست و صافی دارد. |
| 6 | هزینه | هزینه بیشتر | هزینه کمتر |
| 7 | سختی تولید | فرآیند تولید لوله بدون درز سخت‌تر و طولانی‌تر است. | فرآیند تولید این لوله آسان است. |
| 8 | نیاز به تست قبل از استفاده | نیاز ندارد. | نیاز دارد. |
| 9 | محل استفاده | برای محل‌هایی با فشار زیاد، گرمای بالا و احتمال خوردگی بیشتر، مناسب است. | برای استفاده در محل‌هایی که احتمال آسیب به لوله کمتر بوده، مناسب است. |
ویژگی‌های لوله های درزدار
لوله‌های درزدار بر اساس نوع دارای ویژگی‌های متفاوتی هستند. برای مثال، لوله درزداری که در جدار چاه مورد استفاده قرار می‌گیرد، باید مقاومت زیادی در برابر فشار و همچنین خوردگی داشته باشد. به طور کلی لوله‌های درزدار مقاومت مناسبی در برابر گرما و خوردگی دارند و همچنین هزینه نهایی تولید آنها به نسبت لوله‌های بدون درز کمتر است. لوله جوشی را می‌توان در اندازه‌های بسیار بلند تولید کرد و خیلی سریع به مشتری تحویل داد.
جمع‌بندی
لوله‌های درزدار یکی از پرمصرف‌ترین انواع لوله در صنایع هستند. در دسترس بودن این لوله‌ها سبب کاربرد گسترده آنها شده است. همچنین، راحتی ساخت لوله درزدار و هزینه نهایی معقول آن باعث شده‌اند که همواره در دسترس همگان باشد. لوله بدون درز یکی دیگر از انواع لوله است که با سختی و هزینه بیشتری ساخته می‌شود، اما از ویژگی‌های مثبتی مانند مقاومت بیشتر در برابر گرما و خوردگی برخوردار است. آگاهی از این موضوع که انتخاب کدام لوله مناسب شرایط خواهد بود، اهمیت بسیاری دارد.